આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસ દર વર્ષે 21 મી જૂને ઉજવવામાં આવે છે. યોગના મહત્વને ઓળખીને વિશ્વના તમામ દેશો યોગ દિવસની ઉજવણી કરે છે. યોગાસન શરીર અને મનના સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક છે. યોગ શરીરને રોગમુક્ત રાખે છે અને મનને પણ શાંતિ આપે છે. ભારતમાં ઋષિમુનિઓના સમયથી યોગ બની રહ્યો છે.
યોગ ભારતીય સંસ્કૃતિ સાથે જોડાયેલો છે, જે હવે વિદેશમાં પણ ફેલાયો છે. વિદેશમાં યોગ ફેલાવવાનો શ્રેય આપણા યોગ ગુરુઓને જાય છે, જેમણે વિદેશની ધરતી પર યોગની ઉપયોગીતા અને મહત્વ વિશે જણાવ્યું. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે તમે દર વર્ષે યોગ દિવસની ઉજવણી ક્યારે અને કેવી રીતે શરૂ કરી?
આજે સમગ્ર વિશ્વમાં લોકો સ્વસ્થ રહેવા માટે યોગનો અભ્યાસ કરી રહ્યા છે. કોરોના કાળ દરમિયાન યોગનું મહત્વ વધુ વધ્યું. જ્યારે કોવિડ લોકડાઉન દરમિયાન લોકો ઘરની બહાર નીકળી શક્યા ન હતા. જ્યારે જીમ બંધ હતા, ત્યારે લોકો મનને શાંત રાખવા અને શરીરને સ્વસ્થ રાખવા ઘરે જ યોગ કરતા હતા. પરંતુ આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે આ દિવસની ઉજવણીની શરૂઆત વર્ષ 2015 માં થઈ હતી. જ્યારે પ્રથમ વખત સમગ્ર વિશ્વમાં યોગ દિવસની એક સાથે ઉજવણી કરવામાં આવી હતી.
ભારતના વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ સંયુક્ત મહાસભામાં 27 સપ્ટેમ્બર 2014 ના રોજ સમગ્ર વિશ્વમાં યોગ દિવસની ઉજવણી કરવાની હાકલ કરી હતી. સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભાએ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના પ્રસ્તાવને સ્વીકારી લીધો. માત્ર ત્રણ મહિનામાં જ આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસની સંસ્થાની જાહેરાત કરવામાં આવી. બીજા જ વર્ષે 2015 માં, વિશ્વભરમાં પ્રથમ વખત વિશ્વ યોગ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી.
વર્ષ 2015 માં 21 મી જૂને યોગ દિવસ ઉજવવાનું નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું. પ્રશ્ન એ છે કે યોગ દિવસ માત્ર 21 મી જૂને જ શા માટે ઉજવવામાં આવે છે? તેની પાછળ એક ખાસ કારણ છે. 21 જૂન એ ઉત્તરીય ગોળાર્ધનો સૌથી લાંબો દિવસ છે, જેને ઉનાળાના અયનકાળ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ભારતીય પરંપરા અનુસાર ઉનાળાના અયન પછી સૂર્ય દક્ષિણાયન છે. એવું માનવામાં આવે છે કે સૂર્ય દક્ષિણાયનનો સમય આધ્યાત્મિક સિદ્ધિઓ પ્રાપ્ત કરવા માટે ફાયદાકારક છે. આ કારણોસર 21 મી જૂને આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસની ઉજવણી શરૂ થઈ.
સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભામાં વડાપ્રધાન મોદીના ઠરાવને મંજૂરી મળ્યા બાદ 21 જૂન 2015 ના રોજ પ્રથમ આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી. આ વર્ષે દિલ્હીના રાજપથ પર 35 હજારથી વધુ લોકોએ યોગ કર્યા. ખાસ વાત એ છે કે તેમાં 84 દેશોના પ્રતિનિધિ સામેલ થયા હતા અને 21 યોગાસનો કર્યા હતા. તે પોતાનામાં એક રેકોર્ડ હતો. ભારતમાં યોગ દિવસ પર આટલી મોટી ઇવેન્ટ માટે ગિનીસ બુકમાં બે રેકોર્ડ નોંધાયા હતા. જેમાં પહેલો રેકોર્ડ 35,985 લોકોએ એકસાથે યોગ કર્યો હતો અને બીજો રેકોર્ડ આ સમારોહમાં એકસાથે 84 દેશોના પ્રતિનિધિઓએ ભાગ લીધો હતો.
2022 ના આંતરરાષ્ટ્રીય યોગ દિવસની થીમ માનવતા માટે યોગ છે, જેનો અર્થ માનવતા માટે યોગ છે. આ થીમ સાથે 21 મી જૂને વિશ્વભરમાં યોગ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવશે.
