જો ભારત પોતાના દુશ્મન પર પરમાણુ હુમલો કરવાના મુદ્દા પર આવે છે, તો પીએમ નિવાસ લોક કલ્યાણ માર્ગથી રાયસીના હિલ્સ સુધીની ગતિવિધિઓ શું હશે? ભારતનો પરમાણુ સિદ્ધાંત આ વિશે શું કહે છે? શું વડાપ્રધાન તેમના નિર્ણય વિશે રાષ્ટ્રપતિને જાણ કરશે?
જો ભારત તેના દુશ્મનોમાંથી એક પર પરમાણુ હુમલો કરે તો શું? પ્રશ્ન કાલ્પનિક છે, પરંતુ આજના ભૂરાજકીય વિશ્વ પર નજર કરીએ તો અનિષ્ટના ભયથી ભરેલા આ કાલ્પનિક પ્રશ્નમાં સત્ય પણ છુપાયેલું છે. ભારતના પરમાણુ સિદ્ધાંત મુજબ આપણો દેશ નો ફર્સ્ટ યુઝની નીતિને અનુસરે છે. એટલે કે ભારત પહેલા પરમાણુ હથિયારોનો ઉપયોગ નહીં કરે. જોકે, અમારી પરમાણુ નીતિ એ પણ જણાવે છે કે જૈવિક અથવા રાસાયણિક શસ્ત્રો દ્વારા ભારત અથવા ભારતીય સેના સામે કોઈપણ મોટા હુમલાની સ્થિતિમાં, ભારત પરમાણુ હથિયારોથી જવાબી કાર્યવાહીનો વિકલ્પ ખુલ્લો રાખશે.
ભારતની પરમાણુ નીતિનું વિશ્લેષણ કરીએ તો સમજાય છે કે ભારત પોતાના ભંડારમાંથી પરમાણુ શસ્ત્રોનો ઉપયોગ ત્યારે જ કરશે જ્યારે આપણો દેશ પોતે ‘મહાન વિનાશ’નો શિકાર બન્યો હશે. ભારત માટે આ ઘાતક અને વિધ્વંસક જવાબી હડતાલ શરૂ કરવાની પ્રક્રિયા શું હશે?
આ એક એવો સવાલ છે જેનો જવાબ વડાપ્રધાન કાર્યાલયમાં હાજર અત્યંત ગોપનીય ફાઈલોમાં સેવ કરવામાં આવ્યો છે. PMOની અહીં ચર્ચા એટલા માટે કરવામાં આવી છે કારણ કે પરમાણુ હુમલો કરવા માટે ભારત સરકાર દ્વારા બનાવવામાં આવેલી નેશનલ કમાન્ડ ઓથોરિટી અનુસાર, નેશનલ કમાન્ડ ઓથોરિટી હેઠળ રચાયેલી પોલિટિકલ કાઉન્સિલના અધ્યક્ષના જણાવ્યા અનુસાર, વડાપ્રધાન જ એકમાત્ર સત્તા છે. પરમાણુ હુમલા અંગે નિર્ણય કરો.
જોકે, વડાપ્રધાન પરમાણુ યુદ્ધ અંગે નિર્ણય લેવાની સર્વોચ્ચ શક્તિ છે. પરંતુ અહીં અન્ય સુપ્રીમ કમાન્ડર છે અને તેમનું સરનામું ખૂબ મહત્વનું છે. આ સરનામું રાયસીના હિલ્સ છે! હિન્દુસ્તાનનું સરનામું જે સુપર પ્રીમિયમ અને VVIP છે. ભારતના રાષ્ટ્રપતિ, ભારતના પ્રજાસત્તાકના સૌથી શક્તિશાળી વ્યક્તિ, રાયસીના હિલ્સ પર 330 એકરમાં ફેલાયેલા રાષ્ટ્રપતિ ભવનમાં રહે છે. 340 રૂમની આ ભવ્ય ઇમારતમાં ભારતના પ્રથમ નાગરિક એટલે કે રાષ્ટ્રપતિ અને તેમનો સમગ્ર સ્ટાફ રહે છે.
ભારતના બંધારણની કલમ 53, રાષ્ટ્રપતિની સૈન્ય શક્તિઓને સમજાવતી, તેમને ભારતના સશસ્ત્ર દળોના સર્વોચ્ચ કમાન્ડર તરીકે વર્ણવે છે. ભારતના રૂલ બુક મુજબ, રાષ્ટ્રપતિ સશસ્ત્ર દળોના સર્વોચ્ચ કમાન્ડર છે. રાષ્ટ્રપતિ સેનાના ત્રણ સર્વોચ્ચ કમાન્ડર (જમીન અને જમીન) ની નિમણૂક કરે છે. રાષ્ટ્રપતિને ભારત વતી અન્ય કોઈ દેશ સાથે યુદ્ધની ઘોષણા કરવાનો વિશિષ્ટ અધિકાર છે. આ સાથે, તેમની પાસે કોઈપણ લડતા રાષ્ટ્ર સાથે શાંતિની ઘોષણા કરવાનો વિશિષ્ટ અધિકાર પણ છે. જો કે, રાષ્ટ્રપતિ આ નિર્ણયો મંત્રી પરિષદ (જેનું નેતૃત્વ વડા પ્રધાન કરે છે)ની સલાહને અનુસરીને કરે છે. આ સિવાય તમામ આંતરરાષ્ટ્રીય સંધિઓ અને કરારો પણ રાષ્ટ્રપતિના નામે થાય છે.
જોકે ભારત પહેલા આવી સ્થિતિ ક્યારેય આવી નથી, અમે આશા રાખીએ છીએ કે આવી સ્થિતિ ક્યારેય ન સર્જાય. પરંતુ જો તે આકસ્મિક રીતે કરવું પડશે, તો ભારત સરકારની નેશનલ કમાન્ડ ઓથોરિટી (NCA) સક્રિય થશે.
4 જાન્યુઆરી, 2003 ના રોજ, ભારત સરકારે દેશના પરમાણુ ડ્રાફ્ટને લોકો સમક્ષ મૂકતા કહ્યું કે રાષ્ટ્રીય કમાન્ડ ઓથોરિટી પોલિટિકલ કાઉન્સિલ અને એક્ઝિક્યુટિવ કાઉન્સિલની બનેલી હશે. રાજકીય પરિષદના વડા પીએમ છે. હાલમાં વડાપ્રધાન તરીકે નરેન્દ્ર મોદી રાજકીય પરિષદના પ્રમુખ છે. પીએમ આ કાઉન્સિલના એકમાત્ર સત્તાવાર રીતે ઘોષિત સભ્ય છે. આ કાઉન્સિલના અન્ય સભ્યો કોણ છે, આ ખૂબ જ ગુપ્ત માહિતી છે. પરંતુ માનવામાં આવે છે કે ગૃહમંત્રી, સંરક્ષણ મંત્રી, વિદેશ મંત્રી તેના સભ્યો હશે.
