વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી 28 ઓગસ્ટ, રવિવારના રોજ કચ્છના ભુજ શહેરમાં સ્મૃતિ વનનું ઉદ્ઘાટન કરશે. 26 જાન્યુઆરી 2001 ના રોજ આવેલા વિનાશક ભૂકંપથી કચ્છ તબાહ થઈ ગયું હતું. ભૂકંપનો ભોગ બનેલા નાગરિકોની યાદમાં આ સ્મારક વન બનાવવામાં આવ્યું છે. આ દુર્ઘટના બાદ અભૂતપૂર્વ પ્રવાસ કરીને કચ્છ ફરી પાટા પર આવી ગયું છે અને આજે સમગ્ર વિશ્વમાં કચ્છના વિકાસનો ગણગણાટ થઈ રહ્યો છે. તત્કાલિન મુખ્યમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ સ્મૃતિ વન બનાવવાનો સંકલ્પ વ્યક્ત કર્યો હતો. મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલના નેતૃત્વ હેઠળની રાજ્ય સરકારે આ પ્રોજેક્ટને જમીન પર લઈ જવા માટે ઉત્તમ કામ કર્યું છે, પરિણામે હવે આ પ્રોજેક્ટ સાકાર થયો છે. સ્મૃતિ વનમાં બનાવવામાં આવેલું ખાસ મ્યુઝિયમ લોકો માટે આકર્ષણનું કેન્દ્ર બનશે. આ મ્યુઝિયમ બનાવવાનો હેતુ ભૂકંપની તે ક્ષણોને પુનઃજીવિત કરવાનો અને તે ભયાનકતામાંથી શીખેલા પાઠ જણાવવાનો તેમજ યુવાનોમાં ભૂ-વિજ્ઞાનમાં રસ જગાડવાનો છે.
ભૂસ્તરશાસ્ત્ર અને ભૂકંપની યાદોને લગતી વિવિધ રસપ્રદ માહિતી અહીં અલગ-અલગ ગેલેરીઓમાં પ્રદર્શિત કરવામાં આવશે. આ માટે આધુનિક ટેકનોલોજી અને સાધનોનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. 2001 ના વિનાશકારી ભૂકંપને અનુભવવા માટે એક વિશેષ થિયેટર બનાવવામાં આવ્યું છે, જે વિશ્વના સૌથી મોટા ઉત્તેજકોમાંનું એક છે. અહીં વાઇબ્રેશન, સાઉન્ડ અને ફ્લેશના ઉપયોગથી વિશેષ પરિસ્થિતિનો અનુભવ થશે. અહીં હડપ્પાની ઐતિહાસિક વસાહતો, ભૂકંપને લગતી વૈજ્ઞાનિક માહિતી, ગુજરાતની કલા અને સંસ્કૃતિ, ચક્રવાતનું વિજ્ઞાન, વાસ્તવિક સમયની કટોકટીની પરિસ્થિતિ, કંટ્રોલ રૂમ દ્વારા સલાહ અને સૂચનો અને ભૂકંપ પછીની ભુજની સફળતાની સ્ટોરી અને રાજ્યની વિકાસ યાત્રાનું નિદર્શન વર્કશોપ દ્વારા કરવામાં આવશે. અત્યાધુનિક ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ અહીંના મુલાકાતીઓને ઇમર્સિવ અનુભવ આપવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે કરવામાં આવ્યો છે. તે 50 ઓડિયો-વિઝ્યુઅલ મોડલ, હોલોગ્રામ, ઇન્ટરેક્ટિવ પ્રોજેક્શન અને વર્ચ્યુઅલ રિયાલિટીનો ઉપયોગ કરે છે. લોકો અહીં અશ્મિઓનું પ્રદર્શન પણ જોઈ શકશે.
ભૂકંપ પછીની કચ્છની સફળતાની સ્ટોરી સાથે આ સ્થળ સ્થાનિક કલા, સંસ્કૃતિ અને વિજ્ઞાનનો અદ્ભુત સમન્વય ધરાવે છે. મુલાકાતીઓ રિમેમ્બરન્સ બ્લોકમાં આવેલી ગેલેરીમાં પહોંચીને ભૂકંપના પીડિતોને શ્રદ્ધાંજલિ આપી શકશે. અહીં જ્યારે ટચ પેનલ પર ડિજિટલ ટોર્ચ પ્રગટાવવામાં આવે છે, ત્યારે તે LED દિવાલ દ્વારા અને છતની બહાર પ્રકાશનો કિરણ બહાર કાઢશે, જે સમગ્ર ભુજ શહેરમાંથી જોઈ શકાય છે. સ્થાનિક ખાવડા પથ્થરનો ઉપયોગ કચ્છના વિશિષ્ટ રંગને સમાવવા માટે આ મ્યુઝિયમની દિવાલો અને ફ્લોર પર સ્થાનિક ખાવડા પથ્થરનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. આ પથ્થરની વિશેષતા એ છે કે તે લોકોની ગતિવિધિઓથી સમય જતાં વધુ મજબૂત અને સુંદર બને છે. સ્મૃતિ વન પ્રોજેક્ટ, 470 એકર વિસ્તારમાં સાકાર થયો. આ પ્રોજેક્ટ ભુજના ભુજિયા ડુંગર ખાતે 470 એકર વિસ્તારમાં બનાવવામાં આવશે. પ્રથમ તબક્કામાં 170 એકરનો વિસ્તાર વિકસાવવામાં આવી રહ્યો છે. જેમાં 50 ચેકડેમ, સન પોઈન્ટ, પાથવેની 8 કિમી લંબાઈ, 1.2 કિમી આંતરિક રોડ, 1 મેગાવોટ ક્ષમતાનો સોલાર પાવર પ્લાન્ટ, 3 હજાર મુલાકાતીઓની ક્ષમતા સાથે પાર્કિંગ, 300 વર્ષથી વધુ જૂના કિલ્લાનું નવીનીકરણ, 3 લાખ રોપાઓનું વાવેતર સામેલ છે. સમગ્ર વિસ્તારમાં ઇલેક્ટ્રિક લાઇટિંગ અને ધરતીકંપને સમર્પિત 11,500-સ્ક્વેર-મીટર મ્યુઝિયમ. શ્રદ્ધાંજલિ તરીકે અહીંના ચેકડેમની દિવાલો પર કુલ 12,932 પીડિતોના નામ કોતરવામાં આવ્યા છે.
